Χρήση και τρόποι λειτουργίας συστημάτων κλιματισμού κτιρίων για την αποτροπή εξάπλωσης της νόσου του κορωνοϊού COVID-19.
Χρήση και τρόποι λειτουργίας συστημάτων κλιματισμού κτιρίων για την αποτροπή εξάπλωσης της νόσου του κορωνοϊού COVID-19
Στόχος αυτού του ενημερωτικού εγγράφου είναι να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων κλιματισμού και εξαερισμού κτιρίων κατά τη διάρκεια της σημερινής πανδημίας του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2. Τα συστήματα κλιματισμού είναι κρίσιμα για την παροχή θερμικής άνεσης σε γραφεία, σπίτια, καταστήματα, επιχειρήσεις, και άλλα κτήρια, με αποτέλεσμα την ανάγκη για σωστή χρήση, συντήρηση και αποδοτική λειτουργία.
Ο ιός SARS-CoV-2 είναι εξαιρετικά μεταδοτικός μεταξύ των ανθρώπων και μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά νοσήματα και ακόμη και θάνατο. Δυστυχώς, υπάρχουν πολλά που ακόμα δεν γνωρίζουμε για τον ιό SARS-CoV-2, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών λεπτομερειών σχετικά με τη μεταδοτικότητα του. Γενικά, γνωρίζουμε ότι όταν κάποιος που έχει COVID-19 βήχει ή εκπνέει τότε απελευθερώνονται μολυσμένα σταγονίδια. Τα περισσότερα από αυτά τα σταγονίδια πέφτουν σε γειτονικές επιφάνειες και αντικείμενα, με το ρίσκο οι άνθρωποι να μολυνθούν αγγίζοντας αυτές τις επιφάνειες ή αντικείμενα και στη συνέχεια να αγγίξουν τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα τους. Επίσης, εάν στέκονται σε απόσταση 1 με 2 μέτρα από ένα άτομο με τη νόσο, ενδέχεται να μολυνθούν μέσω της εισπνοής σταγονιδίων που εκτοξεύονται ή εμπνέονται από το άτομο που νοσεί. Μικροσκοπικά σωματίδια ιού μπορούν να παραμένουν στον αέρα και να ταξιδεύουν σε μεγαλύτερες αποστάσεις μεταφερόμενα με τη ροή του αέρα. Η μετάδοση μέσω αερομεταφοράς είχε προκαλέσει λοιμώξεις του προγενεστέρου SARS-CoV-1 (SARS 2003) και είναι πιθανό και για τη νόσο COVID-19, χωρίς ωστόσο ακόμα να έχει τεκμηριωθεί.
H Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συστημάτων Θέρμανσης, Εξαερισμού και Κλιματισμού, REHVA, δημοσίευσε οδηγίες για τη λειτουργία των συστημάτων κλιματισμού και εξαερισμού σε εμπορικά και δημόσια κτίρια σε περιοχές που πλήττονται από τη νόσου του κορωνοϊού COVID-19. Οι παρακάτω πρακτικές συστάσεις της REHVA έχουν σκοπό την προληπτική αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορωνοϊού SARS-CoV-2:
Αυξήστε τον ανεφοδιασμό αέρα και τον εξαερισμό μέσω των μηχανικών συστημάτων
Η βασική αρχή είναι η ποσότητα φρέσκου αέρα που παρέχεται ανά άτομο. Σε κτίρια με μηχανικά συστήματα εξαερισμού συνιστώνται εκτεταμένοι χρόνοι λειτουργίας, με τον αερισμό να ξεκινάει τουλάχιστον 2 ώρες πριν από τη χρήση του κτιρίου και να τερματίζει 2 ώρες μετά το χρόνο χρήσης του κτιρίου. Κρατήστε τον εξαερισμό 24 ώρες το 24ωρο, με μειωμένους (αλλά όχι απενεργοποιημένους) ρυθμούς εξαερισμού όταν απουσιάζουν τα άτομα. Σε κτίρια που έχουν εκκενωθεί λόγω πανδημίας (ορισμένα γραφεία ή εκπαιδευτικά κτίρια), δεν συνιστάται η απενεργοποίηση του εξαερισμού, αλλά η συνεχής λειτουργία με μειωμένη ταχύτητα με στόχο την απομάκρυνση των σωματιδίων του ιού από το κτίριο και στην απομάκρυνση των απελευθερωμένων σωματιδίων του ιού από τις επιφάνειες.
Χρησιμοποιήστε περισσότερο φυσικό αερισμό
Η γενική σύσταση είναι να μείνετε μακριά από τους πολυσύχναστους και τους ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους. Σε κτίρια χωρίς μηχανικά συστήματα εξαερισμού συνιστάται το άνοιγμα παραθύρων και θυρών για να αυξηθεί η ποσότητα φρέσκου αέρα. Προτείνεται να ανοίγετε τα παράθυρα για περίπου 15 λεπτά κατά την είσοδο στο δωμάτιο, ειδικά όταν το δωμάτιο είχε προηγουμένως καταληφθεί από άλλους. Επίσης, σε κτίρια με μηχανικά συστήματα εξαερισμού, ο αερισμός παραθύρων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την περαιτέρω ενίσχυση του αερισμού. Το άνοιγμα των παραθύρων στις τουαλέτες θα πρέπει γενικά να αποφεύγεται, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει αερισμό που λειτουργεί με αντίστροφη κατεύθυνση και να υπάρξει μολυσμένη ροή αέρα από την τουαλέτα σε άλλους χώρους.
Διακοπή λειτουργίας της ανακυκλοφορίας του αέρα
Τα σωματίδια ιού στους αγωγούς επιστροφής μπορούν επίσης να εισέλθουν ξανά σε ένα κτίριο όταν οι μονάδες κεντρικής διαχείρισης αέρα είναι εφοδιασμένες με συστήματα ανακύκλωσης. Συνιστάται η παύση της λειτουργίας της κεντρική ανακυκλοφορίας κατά τη διάρκεια του SARS-CoV-2 (κλείσιμο των damper ανακυκλοφορίας). Τερματικές μονάδες ανακυκλοφορίας του αέρα όπως fan-coil ή άλλες εσωτερικές μονάδες προτείνεται να κλείσουν ώστε να αποφευχθεί η επαναιώρηση τυχόν μολυσμένων σωματιδίων σε επίπεδο δωματίου, ακόμα και αν αυτό προκαλέσει απώλεια της θερμικής άνεσης.
Μεταβολές στο ποσοστό υγρασίας και θερμοκρασίας του συστήματος κλιματισμού δεν έχουν καμία πρακτική επίδραση στην καταπολέμηση του ίου
Η μετάδοση ορισμένων ιών σε κτίρια μπορεί να περιοριστεί αλλάζοντας τις θερμοκρασίες του αέρα και τα επίπεδα υγρασίας. Στην περίπτωση του COVID-19 αυτό δυστυχώς δεν αποτελεί επιλογή, καθώς ο ιός SARS-CoV-2 είναι αρκετά ανθεκτικός στις περιβαλλοντικές μεταβολές και είναι επιρρεπής μόνο σε πολύ υψηλή σχετική υγρασία πάνω από 80% και θερμοκρασία άνω των 30°C, τα οποίο δεν είναι εφικτό και αποδεκτό σε κτίρια για λόγους θερμικής άνεση.
Ασφαλής χρήση των εναλλακτών ανάκτησης θερμότητας σε συστημάτων εξαερισμού
Κάτω από ορισμένες συνθήκες, οι συσκευές ανάκτησης θερμότητας μπορούν να μεταφέρουν τον ιό που συνδέεται με τα σωματίδια από την πλευρά του αέρα εξαγωγής προς την πλευρά του αέρα τροφοδοσίας μέσω διαρροών και κακής συντήρησης. Συνιστάται η προσωρινή παύση λειτουργίας εναλλακτών θερμότητας τύπου περιστροφικού τροχού κατά τη διάρκεια της έξαρσης του ιού. Προτείνεται επίσης, η ρύθμιση της ισορροπίας στην παροχή αέρα των ρευμάτων προσαγωγής και επιστροφής των συστημάτων εξαερισμού για την αποφυγή διαρροών μεταξύ τους.
Για να είναι ασφαλής, το προσωπικό συντήρησης πρέπει να ακολουθεί τις συνήθεις διαδικασίες ασφαλείας για τη σκόνη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης γαντιών και αναπνευστικής προστασίας.
Ο καθαρισμός των αγωγών εξαερισμού δεν έχει πρακτικό αποτέλεσμα
Ο καθαρισμός των αγωγών δεν είναι αποτελεσματικός σε περίπτωση μόλυνσης από δωμάτιο σε δωμάτιο, επειδή το σύστημα εξαερισμού δεν αποτελεί πηγή μόλυνσης εάν ακολουθείται η οδηγία σχετικά με την ανάκτηση θερμότητας και την επανακυκλοφορία. Οι ιοί που είναι προσαρτημένοι σε μικρο-σωματίδια δεν εναποτίθενται εύκολα στους αεραγωγούς αερισμού καθώς παρασύρονται από τη ροή του αέρα ούτως ή άλλως. Συνεπώς, δεν απαιτούνται αλλαγές στις συνήθεις διαδικασίες καθαρισμού και συντήρησης αγωγών. Πολύ σημαντικότερο είναι να αυξηθεί η παροχή φρέσκου αέρα και να αποφευχθεί η ανακύκλωση του αέρα σύμφωνα με τις παραπάνω συστάσεις.
Η αντικατάσταση των φίλτρων ακολουθεί τις κανονικές διαδικασίες συντήρησης
Από την προοπτική αντικατάστασης φίλτρου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κανονικές διαδικασίες συντήρησης. Τα φθαρμένα φίλτρα δεν αποτελούν πηγή μόλυνσης στο πλαίσιο αυτό, αλλά μειώνουν τη ροή αέρα που επηρεάζει αρνητικά τις εσωτερικές μολύνσεις. Συνεπώς, τα φίλτρα πρέπει να αντικαθίστανται σύμφωνα με τη συνήθη διαδικασία όταν υπερβαίνουν τα όρια πίεσης ή χρόνου ή σύμφωνα με την προγραμματισμένη συντήρηση. Συμπερασματικά, δεν συνιστούμε να αλλάζουμε υπάρχοντα φίλτρα εξωτερικού αέρα και να τα αντικαθιστούμε με άλλα φίλτρα και δεν συνιστούμε να τα αλλάζετε νωρίτερα από το κανονικό.
Στο ίδιο πλαίσιο με την Ομοσπονδία REHVA τοποθετείται o Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος EUROVENT (Σύνδεσμος Βιομηχανιών για Κλιματισμό Εσωτερικού Χώρου, Ψύξη Διεργασιών και Τεχνολογίες Ψύξης Τροφίμων), ο οποίος δίνει έμφαση στη σωστή λειτουργία μηχανικών συστημάτων εξαερισμού ως ένα μέτρο για τη μείωση της συγκέντρωσης των αερομεταφερόμενων σταγονιδίων. Η σύσταση του EUROVENT επικεντρώνεται στη σωστή συντήρηση και λειτουργία των συστημάτων εξαερισμού σύμφωνα με τις οδηγίες και τα ισχύοντα πρότυπα υγιεινής.
Συνοπτικά, οι εμπειρογνώμονες των Ευρωπαϊκών οργανισμών προτείνουν τα ακόλουθα μέτρα προφύλαξης για την περίοδο κινδύνου της πανδημίας:
· Εξασφαλίστε τον εξαερισμό των χώρων με αυξημένο ρυθμό και με αυξημένο ποσοστό εξωτερικού φρέσκου αέρα.
· Επεκτείνεται τον χρόνο λειτουργίας του συστήματος εξαερισμού, π.χ. ρυθμίστε τον εξαερισμό να ξεκινάει τουλάχιστον 2 ώρες πριν από τη χρήση του κτιρίου και να τερματίζει 2 ώρες μετά το χρόνο χρήσης του κτιρίου.
· Τις νύχτες και τα Σαββατοκύριακα, μην απενεργοποιείτε τον εξαερισμό, αλλά διατηρείτε τα συστήματα σε χαμηλότερη ταχύτητα.
· Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει κανονικός αερισμός με παράθυρα (ακόμη και σε μηχανικά αεριζόμενα κτίρια).
· Κρατήστε τον εξαερισμό τουαλέτας ανοικτό διαρκώς 24/7.
· Αποφύγετε τα ανοιχτά παράθυρα στις τουαλέτες για να διασφαλίσετε τη σωστή κατεύθυνση του εξαερισμού.
· Ξεπλύνετε τις τουαλέτες με κλειστό καπάκι.
· Ρυθμίστε συστήματα με ανακυκλοφορία να δέχονται μόνο εξωτερικό αέρα 100%.
· Επιθεωρήστε τον εξοπλισμό ανάκτησης θερμότητας για να βεβαιωθείτε ότι οι διαρροές είναι υπό έλεγχο.
· Απενεργοποιήστε τα fan coils ή λειτουργήστε με τρόπο ώστε οι ανεμιστήρες να είναι συνεχώς σε λειτουργία.
· Μην αλλάζετε τις επιθυμητές τιμές θέρμανσης, ψύξης και υγρασίας.
· Μην σχεδιάζετε καθαρισμό αγωγών για αυτή την περίοδο.
· Αντικαταστήστε το κεντρικό εξωτερικό φίλτρο αέρα και τα φίλτρα αέρα εξαγωγής όπως συνήθως, σύμφωνα με το κανονικό πρόγραμμα συντήρησης.
· Οι κανονικές εργασίες αντικατάστασης και συντήρησης φίλτρων πρέπει να εκτελούνται με προστατευτικά μέτρα (ΜΑΠ), συμπεριλαμβανομένης της αναπνευστικής προστασίας.
· Το προσωπικό συντήρησης θα μπορούσε να κινδυνεύει όταν τα φίλτρα (ειδικά τα φίλτρα αέρα εξαγωγής) δεν αλλάζουν σύμφωνα με τις συνήθεις διαδικασίες ασφάλειας. Για λόγους αυξημένης ασφάλειας πρέπει να υποθέτουμε ότι όσο διαρκεί η επιδημία τα φίλτρα ενδέχεται να έχουν ενεργό μικροβιολογικό υλικό πάνω τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε οποιοδήποτε κτίριο όπου υπήρξε πρόσφατα λοίμωξη SARS-CoV-2. Τα φίλτρα πρέπει να αλλάζονται με το σύστημα απενεργοποιημένο, με χρήση ΜΑΠ όπως γάντια και αναπνευστική προστασία και να απορρίπτονται σε σφραγισμένο σάκο.
Σε κάθε περίπτωση, η σωστή και τακτική συντήρηση κλιματιστικών εξασφαλίζει ομαλή απόδοση λειτουργίας, μεγιστοποίηση της διάρκειας ζωής του κλιματιστικού, οικονομία στην κατανάλωση και ένα υγιεινό και καθαρό περιβάλλον. Σύμφωνα με τους Ελληνικούς Κανονισμούς ΤΟΤΕΕ και τους Αμερικάνικους κανονισμούς ASHRAE, οι εργασίες συντήρησης κλιματιστικών μηχανημάτων περιλαμβάνουν τα εξής:
· Καθαρισμό των στοιχείων των εσωτερικών και εξωτερικών μονάδων με χημικό υγρό
· Καθαρισμό των ανεμιστήρων των εσωτερικών και εξωτερικών μονάδων
· Καθαρισμό των αποχετεύσεων των συμπυκνωμάτων
· Καθαρισμό των φίλτρων αέρα-περσίδων
· Σύσφιξη καλωδίων παροχής στις συνδέσεις τους με τα μηχανήματα καθώς και των καλωδίων εντολών
· Έλεγχο προστατευτικών διακοπτών συμπιεστή
· Αμπερομέτρηση ρεύματος λειτουργίας
· Έλεγχος ασφάλειας κλιματιστικής μονάδας
· Ανίχνευση διαρροής ψυκτικού υγρού
· Συμπλήρωμα με ψυκτικού υγρού (εφόσον χρειαστεί)
· Συμπλήρωση ειδικού δελτίου συντήρησης
Ένα κακoσυντηρημένο κλιματιστικό, αφενός δεν αποδίδει την ενέργεια για την οποία σχεδιάστηκε, και αφετέρου διατρέχει συνεχώς τον κίνδυνο μείωσης της απόδοσης του, ή ακόμη και καταστροφής του σε ακραίες περιπτώσεις. Για τα οικιακά κλιματιστικά με συνήθη χρήση, μια επιμελής συντήρηση από επαγγελματία ψυκτικό μία φορά το χρόνο θεωρείται επαρκής. Για μεγαλύτερα επαγγελματικά συστήματα, η συντήρηση θα πρέπει να γίνεται σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα αναλόγως τη χρήση, και τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο.
Τα σύγχρονα κλιματιστικά κατασκευάζονται με εξελιγμένο μηχανολογικό εξοπλισμό για να έχουν αυξημένο βαθμό απόδοσης και μεγαλύτερη οικονομία ηλεκτρικής ενεργείας σε μεγάλο εύρος περιβαλλοντικών συνθήκων, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούν νέας γενιάς ψυκτικά τα οποία είναι πιο φιλικά για το περιβάλλον. Όλα τα κλιματιστικά συστήματα κάνουν χρήση σωλήνων χαλκού για την κυκλοφορία του ψυκτικού ρευστού καθώς και στη κατασκευή των στοιχείων εναλλαγής θερμότητας. Η επιλογή πιστοποιημένων σωλήνων χαλκού για την εγκατάσταση των οικιακών ή επαγγελματικών κλιματιστικών συστημάτων είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία και μεγιστοποίηση της διάρκειας ζωής καθώς συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών κανονισμών ασφαλείας (2014/68/ΕΕ) και καλύπτουν τις προδιαγραφές των κατασκευαστών.
Ελπίζουμε ότι οι παραπάνω πληροφορίες θα σας φανούν χρήσιμες.
Με το να τηρούμε τις τεχνικές οδηγίες εμπειρογνωμόνων και να εργαζόμαστε προσεκτικά, μπορούμε να διατηρήσουμε τους εαυτούς μας και τους αγαπημένους μας ασφαλείς καθώς αντιμετωπίζουμε και ανατρέπουμε τον SARS-CoV-2.
Πηγές και πρόσθετες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στους παρακάτω συνδέσμους:
https://eody.gov.gr/neos-koronaios-covid-19/
https://www.rehva.eu/fileadmin/user_upload/REHVA_COVID-19_guidance_document_ver2_20200403_1.pdf
https://www.rehva.eu/fileadmin/user_upload/REHVA_Literature_COVID-19_guidance_ document_ver2_20200403_01.pdf
https://www.ashrae.org/about/news/2020/ashrae-resources-available-to-address-covid- 19-concerns
https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html
https://www.epa.gov/pesticide-registration/list-n-disinfectants-use-against-sars-cov-2
Κεντρικά Γραφεία & Εργοστάσιο Σωλήνων
62ο Χλμ Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαμίας, 32011 Οινόφυτα Βοιωτίας Τ: 22620 48111 F: 22620 48911