Έρευνα για τον αντιμικροβιακό χαλκό και τις εφαρμογές του στην Ελλάδα
Ο Όμιλος ΧΑΛΚΟΡ είναι μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού (ΕΙΑΧ) και συνεργάζεται μαζί του για την υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας και των εφαρμογών του Αντιμικροβιακού Χαλκού στην Ελλάδα. Μεταξύ των εφαρμογών που έχουν ολοκληρωθεί και μελετηθεί είναι οι εξής:
- H εγκατάσταση των χειρολαβών των θυρών και των κιγκλιδωμάτων που βρίσκονται στις σκάλες (κουπαστές), όπως επίσης και τα σημεία ώθησης στις πόρτες, σε δύο κτίρια που στεγάζονται 5 δημοτικά σχολεία της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας του Αρσακείου (Ψυχικό & Εκάλη), ως επιπρόσθετου αποτελεσματικού μέτρου για τον περιορισμό της εξάπλωσης επικίνδυνων μικροβίων στα σχολεία.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που εκπονήθηκε από την επιστημονική ομάδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού (ΕΙΑΧ) σε συνεργασία με το Βιοπαθολογικό Πανεπιστημιακό Εργαστήριο του Αρεταίειου Νοσοκομείου Αθηνών, η εφαρμογή του αντιμικροβιακού χαλκού στις παραπάνω σχολικές εγκαταστάσεις παρουσίασε στατιστικά σημαντική μείωση της μικροβιακής χλωρίδας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση των επιδημιολογικών δεδομένων όσο αφορά το σύνδρομο της γριππώδους λοίμωξης (κοινή γρίπη), τη σχολική περίοδο του 2011 – 2012.
Η χρήση των κραμάτων του Αντιμικροβιακού Χαλκού για την προστασία της δημόσιας υγείας παρουσιάζει ενθαρρυντικά αποτελέσματα: σε συνδυασμό πάντοτε με τις βασικές μεθόδους πρόληψης της εξάπλωσης των μολύνσεων (καθαρισμός χεριών κλπ.). Ο Αντιμικροβιακός Χαλκός μειώνει σημαντικά τη διάδοση των μικροβίων και των ιών.
- H εγκατάσταση χειρολαβών, πόμολων, επιφανειών ώθησης και κιγκλιδωμάτων όπως επίσης επιφανειών τροχήλατων τραπεζιδίων και των γραφείων των ιατρών και προϊσταμένων από Αντιμικροβιακό Χαλκό στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Γενικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου «Αττικόν» αποτέλεσε την πρώτη εφαρμογή στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Οι μελέτες οι οποίες έγιναν από την επιστημονική ομάδα του ΕΙΑΧ και τους ιατρούς του Γ.Π.Ν. «Αττικόν», κατέδειξαν τη σημαντική μείωση της μικροβιακής χλωρίδας στη συγκεκριμένη ΜΕΘ.
- H εγκατάσταση χειρολαβών, πόμολων, επιφανειών ώθησης όπως επίσης επιφανειών τροχήλατων τραπεζιδίων και των γραφείων των ιατρών και προϊσταμένων από Αντιμικροβιακό Χαλκό στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του «Πειραϊκού Θεραπευτηρίου» στον Πειραιά, κατέληξε επίσης στη σημαντική μείωση της μικροβιακής χλωρίδας στη συγκεκριμένη ΜΕΘ. Η επιστημονική ομάδα του ΕΙΑΧ έχει προχωρήσει σε οικονομικοτεχνική μελέτη των θετικών επιπτώσεων στη λειτουργία της συγκεκριμένης ΜΕΘ. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν καταρχήν μείωση των οικονομικών παραμέτρων λειτουργίας της παραπάνω ΜΕΘ μετά την εφαρμογή του Αντιμικροβιακού Χαλκού.
- Η πρώτη παγκοσμίως επιχάλκωση της ΜΕΘ νεογνών ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβρη του 2012 στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία». Η Β΄ΜΕΘ νεογνών του συγκεκριμένου νοσοκομείου αντικατέστησε τις υπάρχουσες χειρολαβές, πόμολα, επιφάνειες ώθησης όπως επίσης και τις επιφάνειες των τροχήλατων τραπεζιδίων και των γραφείων των ιατρών και προϊσταμένων από Αντιμικροβιακό Χαλκό. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν τη σημαντική μείωση της μικροβιακής χλωρίδας στη συγκεκριμένη ΜΕΘ.
- Η πρώτη – σε παγκόσμια κλίμακα – παραγωγή και εγκατάσταση συστήματος αερισμού από χαλκό σε ένα χώρο γραφείων 3.000 τ.μ. στο Μαρούσι. Δέκα τόνοι χαλκού χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου συστήματος εξαερισμού υψηλής αισθητικής, που παράλληλα προωθεί την υγεία στο εργασιακό περιβάλλον. Το πρόγραμμα εκπονήθηκε ως πρωτοβουλία του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού (ΕΙΑΧ), με σκοπό να δημιουργηθεί μία πρότυπη εγκατάσταση που θα αποδείκνυε τη θεραπευτική αξία του καθαρού αέρα, προσθέτοντας παράλληλα και μία καινοτόμο προσέγγιση στο σχεδιασμό του εργασιακού χώρου. Αν και οι λοιμώξεις στον εργασιακό χώρο δεν έχουν ακόμα επιστημονικά αποδειχτεί, η επίδραση του χαλκού στα βακτήρια που αναπτύσσονται στα συστήματα εξαερισμού είναι δραστική.
- Στον σύλλογο προστασίας Η ΑΓΚΑΛΙΑ – ένας οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα στην Αθήνα, που υποστηρίζει και νοιάζεται για τις έγκυες γυναίκες σε δύσκολες συνθήκες – η παροχή ενός ασφαλούς και άνετου περιβάλλοντος για τις γυναίκες και τα νέα μωρά τους είναι υψίστης σημασίας . Η υγιεινή και η πρόληψη των λοιμώξεων είναι στην πρώτη γραμμή των υπηρεσιών της, και τώρα οι χάλκινες επιφάνειες αφής αυξάνουν τις υπάρχουσες διαδικασίες εξυγίανσης .
Ο χαλκός είναι εγγενώς αντιμικροβιακός . Σε περίπτωση επαφής, τα παθογόνα μικρόβια που προκαλούν ασθένειες εξαλείφονται γρήγορα και μόνιμα. Ο χαλκός μοιράζεται αυτό το πλεονέκτημα με πολλά κράματά του – συμπεριλαμβανομένου του ορείχαλκου και του μπρούντζου – που ονομάζονται ως αντιμικροβιακός χαλκός. Αγγιζόμενες επιφάνειες από αντιμικροβιακό χαλκό στεγάζουν σημαντικά λιγότερα μικρόβια από άλλες επιφάνειες, συμβάλλοντας σε ένα πιο υγιεινό περιβάλλον .
Αντιμικροβιακά χάλκινα αντικείμενα – όπως βρύσες, στατώ ορού, κάγκελα κρεβατιών – χρησιμοποιούνται ήδη σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης σε όλο τον κόσμο για τον περιορισμό της εξάπλωσης των μολύνσεων. Τώρα, μετά από μια καμπάνια για να φέρει τις θαυμαστές ιδιότητες του αντιμικροβιακού χαλκού σε περιοχές πέραν της υγειονομικής περίθαλψης, ένας οργανισμός φροντίδας και στήριξης για έγκυες γυναίκες, είναι η προστασία των ευάλωτων ασθενών με πιο υγιεινές επιφάνειες αφής.
- Καινοτόμο σύμμαχο εξασφάλισε ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης στην μάχη κατά των λοιμώξεων, αντικαθιστώντας τις μεταλλικές επιφάνειες επαφής με αντίστοιχες αντιμικροβιακού χαλκού, στο 2ο νηπιαγωγείο Βάρης και στο 4ο νηπιαγωγείο Βούλας.
Με την εφαρμογή αυτή οι μαθητές και δάσκαλοί τους εξασφάλισαν ένα υγιεινό περιβάλλον μειώνοντας την μικροβιακή χλωρίδα που εν δυνάμει βρίσκεται στις επιφάνειες επαφής.
Η αξιολόγηση για την εφαρμογή του αντιμικροβιακού χαλκού έγινε από την επιστημονική ομάδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού (ΕΙΑΧ) όπου εκτιμήθηκαν οι χώροι και τα αντικείμενα που έπρεπε να αντικατασταθούν με αυτά του αντιμικροβιακού χαλκού, με σκοπό να μειωθεί το μικροβιακό φορτίο και να χαρακτηριστούν οι αντίστοιχοι χώροι ως αντιμικροβιακοί.
Για την έρευνα έγινε ειδική δειγματοληψία μικροβιακού φορτίου πριν και μετά την αντικατάσταση, από την επιστημονική ομάδα του ΕΙΑΧ.
Τα αποτελέσματα που δόθηκαν από το πιστοποιημένο από το ΕΙΑΧ Πανεπιστημιακό Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Αρεταίειου Νοσοκομείου της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, τα οποία προέκυψαν από τον έλεγχο μικροβιακής χλωρίδας πριν και μετά την επιχάλκωση, κατέδειξαν μείωση αυτής πάνω από 90%.
Αυτά τα αποτελέσματα έδωσαν στο ΕΙΑΧ την δυνατότητα για την τελική έγκριση πιστοποίησης των συγκεκριμένων χώρων ως αντιμικροβιακών.
Τα αντικείμενα που αποφασίστηκαν από την Επιστημονική ομάδα του ΕΙΑΧ και αντικαταστάθηκαν ήταν Χειρολαβές, Διακόπτες ρεύματος, Πρίζες, Λαβές ερμαρίων, Βρύσες μονές και διπλές.
- Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Γ.Ν. Βόλου «ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ», συνεχίζοντας την επιτυχημένη προσπάθεια μείωσης των λοιμώξεων στους χώρους της ΜΕΘ, τοποθέτησε αντιμικροβιακό χαλκό σε συγκεκριμένα σημεία, τα αντικείμενα αντιμικροβιακού χαλκού που τοποθετήθηκαν ήταν, τροχήλατα τραπεζάκια, στατώ ορών, ηλεκτρικοί διακόπτες, πόμολα σε διάφορες πόρτες, μικρά πομολάκια από διάφορα συρτάρια, επιφάνειες εργασίας και διακόπτες βρυσών. Η επιλογή των σημείων καθώς και η τοποθέτηση έγιναν βάσει των προδιαγραφών που δόθηκαν από την επιστημονική ομάδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού, προκειμένου να ενισχύσει την άμυνά της απέναντι στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Είναι η πρώτη φορά που για την επιχάλκωση της συγκεκριμένης ΜΕΘ, ακολουθήθηκε η διαδικασία διενέργειας διαγωνισμού μέσω ΑΔΑ, όπου η τεχνική περιγραφή στα πλαίσια αναβάθμισης εγκαταστάσεων (CPV 452599900-6), βασίστηκε εξολοκλήρου στον επιστημονικό φάκελο του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού.
Ο Διοικητής του νοσοκομείου κύριος Ματθαίος Δραμητινός, εξήρε το έργο που γίνεται στη ΜΕΘ, τονίζοντας ότι «…στη ΜΕΘ παρατηρήθηκε μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, ως επακόλουθο της μείωσης των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων». Η Διευθύντρια της ΜΕΘ κυρία Αντιγόνη Καραθάνου, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι ο μέσος όρος των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ελλάδα είναι 9% και στην Ευρώπη 6%, τονίζοντας ότι από το 2014 υπήρξε νέο νομοθετικό πλαίσιο που καθορίζει τον τρόπο επιτήρησης, καταγραφής και πρόληψης ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
Στη ΜΕΘ του Νοσοκομείου Βόλου, έγινε καταγραφή των λοιμώξεων το 2014 και εφαρμόστηκαν στη συνέχεια επικαιροποιημένα πρωτόκολλα. Στις αρχές του 2016 διαπιστώθηκαν θεαματικά αποτελέσματα. Παρατηρήθηκε σημαντική μείωση σε απόλυτους αριθμούς των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων κατά 33%, ενώ μείωση παρατηρήθηκε και στις ημέρες νοσηλείας καθώς και στην φαρμακευτική δαπάνη. Η ΜΕΘ συμπληρώνει 25 χρόνια λειτουργίας κι ήταν η πρώτη που λειτούργησε στη Θεσσαλία. Συνεχίζοντας την πρωτοπορία, η ΜΕΘ του ΓΝ Βόλου σε επίπεδο Θεσσαλίας, και γνωρίζοντας ότι μέχρι σήμερα σε Πανελλαδικό επίπεδο εκκρεμούν ακόμη περί τους 10 επιστημονικούς φακέλους για επιχάλκωση σε διάφορα νοσοκομεία της χώρας, ξεκίνησε η επιχάλκωση και πρόκειται να γίνει επιστημονική καταγραφή, τα αποτελέσματα της οποίας θα μελετηθούν σε βάθος διετίας.
Οι παραπάνω εφαρμογές που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα έχουν παρουσιαστεί σε Παγκόσμια και Πανελλήνια Συνέδρια και έχουν δημοσιευτεί επιστημονικές εργασίες αντίστοιχα. Στη βιβλιογραφία παρατίθενται οι κυριότερες ανακοινώσεις.
Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.copperalloystewardship.com.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εφαρμογές και τα οφέλη του αντιμικροβιακού χαλκού, μπορείτε να επισκεφθείτε την εξειδικευμένη ιστοσελίδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού www.copperhealth.gr.